Naczynia liturgiczne to naczynia używane w chrześcijaństwie do sprawowania mszy, oraz przechowywania i przenoszenia artykułów niezbędnych do odprawienia mszy tj. hostii, wina oraz wody.
Naczynia mszalne
W okresie wczesnochrześcijańskim używano w tym celu zazwyczaj prostych naczyń z pospolitych materiałów, które odróżniało jedynie wyłączenie z codziennego używania. W Bizancjum naczynia liturgiczne wykonywano różnymi technikami z rozmaitych materiałów, w tym szlachetnych gatunków drewna, minerałów, metali szlachetnych i ich stopów. Ujednolicenie form i wykorzystywanych materiałów miało miejsce w epoce karolińskiej, kiedy to wyłączono z użycia niemal wszystkie materiały poza srebrem i złotem. Wtedy też zaczął ustalać się kanon obowiązujących naczyń oraz ich kształtów.
Z czego są wykonywane naczynia liturgiczne?
Obecnie naczynia liturgiczne muszą być wykonane ze szlachetnych i trwałych materiałów, co zazwyczaj oznacza niekorodujące metale szlachetne i półszlachetne oraz ich stopy. Wyjątek stanowią ampułki na wodę i wino, które są używane w liturgii do przygotowania darów. Najczęściej są one szklane, czasami zrobione z przezroczystych lub półprzezroczystych minerałów. Wszystkie naczynia, które mają kontakt z ciałem i krwią Pańską muszą być wykonane ze złota lub przynajmniej pozłacane po wewnętrznej stronie. Dopuszcza się również wykorzystanie innych materiałów do wykonania naczyń liturgicznych, ale tylko pod warunkiem, że w danej kulturze uznawane są za szczególnie szlachetne, trwałe oraz odpowiednie dla celów sakralnych. Wszystkie naczynia liturgiczne przez pierwszym użyciem powinny być obrzędowo poświęcone, a następnie używane i przechowywane z szacunkiem.